Stamboom Van Kesteren/Schraven en Van Engelen/Jonkers

Brabants Historisch Centrum, Nijmeegse smokkelaar rijdt beambte Ottersum dood
door Geurt Franzen

Geurt Franzen vertelde op 16 december 2016 om 09:00 uur

"Jan van de Crommert uit Nijmegen was een berucht smokkelaar. Een jonge, roekeloze gast van 21 jaar oud die het avontuur noch het gevaar uit de weg ging. Die zijn kostje bij elkaar scharrelde door te handelen in auto’s, maar vooral door spul over de grens te smokkelen. Hij reed ladingen vol boter, tabak, koffie en zelfs cocaïne van Duitsland naar Nederland en zette die hier om in klinkende munt. Douane- of politieambtenaren? Daar was Van de Crommert niet bang van. Het was eerder andersom.

Bericht uit De Telegraaf van 7 maart 1934 over de beroepszaak tegen de smokkelaar.Op zaterdagmorgen 27 mei 1933 reed hij in een oude vrachtwagen op de weg tussen de Duitse grens en Ottersum. Achterin lag 3.000 kilo boter. Vóór hem, in een luxe wagen, reed een stel handlangers. Mochten ze worden aangehouden, dan zou de vrachtwagen eromheen rijden en vluchten. Douaneambtenaren bij de grens hadden de smokkelaars opgemerkt en belden naar de post Ottersum. Commies Anton de Man (41) zou ze aanhouden. Hij zette zijn vlag midden op de weg en maande de personenauto te stoppen. Toen hij die auto wilde onderzoeken, zag hij dat de vrachtwagen erachter, met Van de Crommert aan het stuur, gas gaf en om de auto heen reed. De Man sprong ervoor, maar de chauffeur remde niet. De ambtenaar werd zestig meter meegesleurd en Van de Crommert reed door. Met een schedelbasisfractuur, een gebroken been, inwendige kneuzingen en een ingedrukte borstkas werd de vader van twee kinderen het Gennepse ziekenhuisje binnengebracht. Daar blies hij later die dag zijn laatste adem uit.

Van de Crommert werd twee dagen later opgepakt, in Amsterdam. De vrachtauto werd teruggevonden in zijn woonplaats. De dop van de radiator ontbrak en dat kon kloppen want daaraan zou De Man zich nog vastgehouden hebben. En over een stuk van de rode lak was zwarte verf gesmeerd. Vermoedelijk om bloedvlekken te verdoezelen.

Voor de rechter hield Van de Crommert zich van de domme. Dat smokkelen gaf hij toe. Maar die commies had hij niet opgemerkt. Het was een ongeluk, zei hij.

Getuigen, zoals Nijmeegse politieagenten en douaneambtenaren, verklaarden dat Van de Crommert een buitengewoon brutaal smokkelaar was die nooit reageerde op bevelen om te stoppen en dat hij zelfs had gezegd dat hij alles wat op zijn weg zou komen ondersteboven zou rijden. De Nijmegenaar had al 25 veroordelingen op zak, waarvan 11 voor het niet opvolgen van stopbevelen. De officier van justitie eiste een celstraf van acht jaar wegens dood door schuld. Maar de rechters vonden het bewijs daarvoor te mager. Onder applaus van zijn familie op de tribune hoorde de smokkelaar de uitspraak aan: vrijspraak.

Het openbaar ministerie ging in beroep. Een halfjaar later stonden er zestien getuigen in de rechtszaal. Eén ervan was een kunstschilder uit Gennep die het drama had gezien. Samen met een Ottersumse onderwijzer. Beiden zeiden dat het ook een ongeluk had kunnen zijn, dat De Man waarschijnlijk had kunnen wegspringen, maar zelf op de radiator van de wagen was gesprongen. Die verklaring kwam justitie niet goed uit. Ook al was Van de Crommert de vrijdag vóór de zitting nog dronken achter een stuur vandaan gehaald, nadat hij opnieuw een politieman bijna omver had gereden, toch werd hij opnieuw vrijgesproken.

Twee maanden later lichtte de politie hem van zijn bed. Hij moest nog zes maanden zitten vanwege een ander akkefietje. Halverwege de rit naar het politiebureau slaagde Van de Crommert er in om te vluchten. Een agent trok zijn pistool en de kogel doorboorde een long en de lever. Hij verkeerde in levensgevaar, maar Van de Crommert bleek toch een taaie. Hij overleefde. Net zoals twee jaar later, toen hij met een zatte kop op eerste paasdag op een fietser botste en zijn auto in de prak reed. Toen kwam hij er met een jaar rij-ontzegging van af."